Projekt Język polski w prasie i innych źródłach pisanych w początkach sowietyzacji Ukrainy (lata 20. i 30. XX wieku) jest finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016. Projekt jest prowadzony w Pracowni Polszczyzny Kresowej Instytutu Języka Polskiego PAN w Warszawie.
Przedsięwzięcie zapoczątkowuje systematyczne badania pisanej polszczyzny na Ukrainie sowieckiej w latach 20. i 30. XX wieku.
Przedmiotem opracowania jest przede wszystkim „polszczyzna sowiecka” jako „nowy język polski”, narzędzie sowietyzacji mniejszości polskiej w ZSRS.
Na źródła składają się:
– prasa licząca co najmniej kilkadziesiąt tytułów, zróżnicowanych pod względem zasięgu, adresatów i tematyki, w tym oprócz ogólnorepublikańskich są rzadkie czasopisma lokalne, pisma ulotne, gazety w formie plakatów;
– polskojęzyczne dokumenty oficjalne: pisma administracyjne z polskich rad wiejskich, sprawozdania, protokoły, ogłoszenia, odezwy, poświadczenia, rezolucje;
– podręczniki szkolne, książki, tłumaczenia literatury proletariackiej, w tym elementarze do nauki języka polskiego ilustrujące sposób realizacji programu sowietyzacji dzieci wczesnoszkolnych;
– archiwalia rękopiśmienne, listy do redakcji gazet i in.
Badania językoznawcze koncentrują się wokół następujących zagadnień:
– procesu narodzin i kształtowania się właściwości „polszczyzny sowieckiej” czyli polskiej wersji języka sowieckiej propagandy politycznej (określanej terminem nawiązującym do powieści „Rok 1984” George’a Orwella – ang. newspeak, pol. nowomowa, ros. новояз, oraz innymi, np. franc. langue de bois, pol. drewniany język, ros. язык Совдепии);
– relacji między badaną polszczyzną pisaną a historycznie ukształtowaną regionalną odmianą języka polskiego – polszczyzną kresową.