Głos Młodzieży (19)
Głos Młodzieży

Młodzieżowe pismo republikańskie. Wychodziło drukiem w latach 1925–35 w Kijowie (tymczasowo w Charkowie) jako organ Komitetu Centralnego Leninowskiego Komunistycznego Związku Młodzieży Ukrainy. Początkowo wychodziło jako dwutygodnik, od maja 1926 – jako tygodnik, od stycznia 1930 – po 8 numerów w miesiącu, od kwietnia do września 1935 stanowiło dodatek do „Sierpa”. Ostatni, 960. numer „Głosu Młodzieży”, jako pisma samodzielnego, ukazał się 9 kwietnia 1935. Nakład wahał się między 1400 a 3000 (w 1929 r.). W pierwszym roku wydawania numer składał się z 4 stron, w następnych latach pismo miało zmienną objętość 6–20 stron, od 1930 r. numer znów liczył 4 strony. Do 1929 r. pismo wydawano w formacie A4, później – w formacie A3.

 

Adresatem „Głosu Młodzieży” była polska młodzież wiejska z terenu Ukrainy sowieckiej, pracująca w kołchozach – kolektywnych gospodarstwach rolnych. W ograniczonym zakresie pismo docierało na Białoruś sowiecką. Jako główny cel pisma deklarowano wspieranie młodych ludzi w budowaniu ruchu komsomolskiego.

 

Motywem przewodnim periodyku przez cały okres istnienia była propaganda polityki partii komunistycznej i sowietyzacja młodzieży polskiej. Ze względu na wiejskiego adresata najczęściej poruszana była tematyka gospodarcza, rolnicza, podejmowano także problemy społeczno-polityczne oraz tematy literackie. Pismo podawało informacje zgrupowane w działach tematycznych. Główny zrąb stanowiły rubryki „Ze świata kapitału”, „Ze świata pracy” i „Z Polski” („Z Polski faszystowskiej”), „Nasze rady gospodarcze”, „Zadania, życie i praca komsomołu”, „Jak żyje młodzież polska w Z.S.R.R.”. Poruszane tematy przedstawiano w zgodzie z obowiązującą ideologią, którą podkreślały także winietki towarzyszące tytułom działów, np. przy doniesieniach „Z Polski” umieszczano podobiznę grubego kapitalisty z batem.

 

Były także rubryki, które w późniejszych rocznikach (od 1929 r.) pojawiały się nieregularnie bądź ulegały redukcji. Są to działy: „Nauka” („Rzeczy ciekawe”), „Dbajmy o zdrowie”, „Stroniczka dziewcząt”, „Stroniczka literacka” (istniała w l. 1927–29, drukowano tu próby literackie młodzieży polskiej z terenów sowieckiej Ukrainy), „Co czytać” („Nowe książki”), „Gry, zabawy, rozrywki”, „Kącik humorystyczny”, „Stroniczka wojskowa”, „Żelazną miotłą” (notki o charakterze interwencyjnym, piętnujące niepożądane zachowania poszczególnych mieszkańców wsi). Wiele uwagi na łamach „Głosu Młodzieży” poświęcano propagowaniu prenumeraty. Dodatkową zachętę do tego stanowiły konkursy z atrakcyjnymi nagrodami.

 

Do końca 1928 r. w piśmie dominowały teksty o charakterze informacyjnym. Treści ideologiczne i propagandowe publikowano w sposób nienarzucający się, w porównaniu do późniejszych roczników, w mniej agresywnym tonie. W tym okresie pojawiało się dużo treści antyklerykalnych oraz tekstów piętnujących alkoholizm. Prawie w każdym numerze można znaleźć opowiadania i historyjki paraliterackie o charakterze propagandowo-pouczającym, które podejmują tematykę wiejską. Piętnowano w nich niewłaściwe moralnie zachowania albo pokazywano ideały i wartości, do których należy dążyć.

 

Od pierwszych numerów 1929 r. pismo zaczęło się zmieniać. Przełom był związany ze zmianą kursu polityki narodowościowej, wprowadzanej na szerszą skalę od początku lat 30. Wszystkie treści informacyjno-gospodarcze zaczęto redukować do minimum. Uwydatniano treści propagandowe, w których piętnowano wrogów panującej ideologii oraz które wypierały działy naukowe i rozrywkowe. Pismo zdominowały odezwy, referaty lub sprawozdania z kolejnych zjazdów i zebrań, przemówienia, depesze, komunikaty i uchwały, korespondencje o charakterze interwencyjnym, które nabierały coraz wyraźniej charakteru donosów. Zmieniło to sposób komunikowania się z młodym czytelnikiem. Publikowane teksty emanowały bezwzględną nakazowością, wytyczaniem kierunku działania i sposobu funkcjonowania młodzieży w Związku Sowieckim. W tym okresie na łamach pisma agresywnie piętnowano i uznawano za szkodliwe wszelkie działania sprzeczne z oczekiwaniami partii wobec młodzieży. Nowe oblicze pisma łączyło teraz z tematyką młodzieżową tylko to, że podawane treści uwzględniały fragmenty uchwał partii komunistycznej dotyczące zadań i zakresu działań młodego pokolenia, przede wszystkim komsomołu (ros. комсомол Коммунистический cоюз молодежи ‘Komunistyczny Związek Młodzieży’).

 

Od przełomu 1929 i 1930 r. dużo miejsca poświęcano w „Głosie Młodzieży” tematyce kolektywizacji wsi, pokazując zalety i zyski takiego typu gospodarki wiejskiej oraz przeciwstawiając ją rzekomej nieefektywności gospodarstw indywidualnych. Tematyka antyklerykalna zniknęła z początkiem lat 30., kotynuowana była tematyka antyreligijna pod hasłem walki z religią.

 

Zgodnie z linią partii, edukacja i agitowanie młodzieży było traktowane nie tylko jako sposób na wychowywanie przyszłych, świadomych obywateli, lecz także jako okazję do pośredniego wpływania na całe rodziny. Młodych czytelników zachęcano do przekazywania rodzicom zarówno wiedzy praktycznej (stąd liczne artykuły np. o usprawnianiu prac w rolnictwie), jak i ideologii.

 

Ważny element treści periodyku stanowiła korespondencja. Skupiała się przeważnie wokół funkcjonowania rad, liknepów (punktów likwidacji niepiśmienności) i innych placówek komunistycznych w miejscach zamieszkania korespondentów. Pojawiały się w niej pytania korespondentów w kwestii porad prawnych, problemy związane z pracami gospodarczymi oraz oceny i komentarze do działań dotyczących wdrażania idei partii komunistycznej. W korespondencji zgłaszano i potępiano chuligaństwo, pijaństwo, „szkodnictwo” w komsomole.

 

Przez pierwsze dwa lata numery podpisywało kolegium redakcyjne, dopiero od numeru 33. z 1927 r. jako redaktora naczelnego wymieniano Józefa Sztajna, po nim funkcję tę pełnili Stanisław Dobrzyński, L. Poliszczuk, S. Walczak, St. Szumel, B. Kutyński, Wacław Walczak, Bronisław Bielewicz (ostatni dwaj redagowali pismo na przemian). Wacław Walczak był redaktorem naczelnym aż do numeru 19. z 1935 r., gdy zastąpił go Jan Sosnowicz (jako p.o.), odpowiadający za periodyk do końca wydawnictwa.

 

Opracowała: Lyudmyla Yanushevska