Na Barykady (2)

1920(1)
1921(1)
Na Barykady

Tygodnik. Wychodził w Charkowie od 28 listopada 1920 r. do 25 maja 1921 r. (13 numerów), a następnie do lipca tego roku z nową numeracją i szatą graficzną (25 lipca ukazał się nr 8). Liczył 8 stron, następnie 4, pod koniec 2. W pierwszej fazie nie podawano wydawcy, redakcji, drukarni ani nakładu; w lipcu 1921 r. drukowano następujące informacje: wydawnictwo Biura Polskiego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partji (bolszewików) Ukrainy, adres redakcji i administracji: Sorokinskij zauł. N. 4, tłoczono czcionkami I Międzynarodowej Drukarni w Charkowie.

 

Tytuł pisma nawiązuje do pieśni rewolucyjnej z 1904 r. (nieznanego autorstwa, wydanej w 1905 r. w zbiorze poezji PPS – Proletariat). Obok tytułu drukowano cytat „Na barykady / Ludu roboczy / Czerwony sztandar / Do góry wznieś”.

 

Wydawnictwo nosiło podtytuł Żołnierskie pismo komunistyczne, następnie Pismo komunistyczne (nr 12, w nr 13 podtytułu nie wydrukowano). W nr 13 pojawia się nadtytuł Komunistyczna Partia Robotnicza Polski (Sekcja Międzynarodówki Komunistycznej). Od nr 13 zaczęto drukować ponad tytułem hasło „Proletarjusze wszystkich krajów, łączcie się!”. W lipcu 1921 r. podtytuł brzmiał: Pismo poświęcone sprawom jeńców i robotników polskich.

 

„Na Barykady” miało służyć przede wszystkim agitacji wśród szeregowych żołnierzy polskiej armii, biorących udział w wojnie polsko-bolszewickiej, zwłaszcza wśród jeńców, którzy przebywali w niewoli sowieckiej i byli przygotowywani do poparcia rewolucji po powrocie do Polski. W pierwszym numerze wydrukowany został hymn Rewolucyjnego Warszawskiego Pułku Czerwonego, jednego z polskich pułków wchodzących w skład Armii Czerwonej w latach 1918–20. Redaktorzy określają siebie jako grono żołnierzy wykonujące pracę dziennikarską dzięki pomocy otrzymywanej od robotników z kraju.

 

Periodyk zawierał omówienia sytuacji politycznej na świecie, doniesienia z Polski, z Rosji Sowieckiej, z Charkowa i Kijowa, propagandowe korespondencje żołnierzy, zapisy imitujące (również na poziomie języka) swobodną rozmowę uświadamiającą wśród żołnierzy, utwory wierszowane (m.in. „A jak poszedł król na wojnę” M. Konopnickiej) oraz hasła wzywające do popierania rewolucji i propagowania pisma. Nie drukowano ilustracji, jedynie skromne winietki obok utworów wierszowanych.

 

Od grudnia 1920 r. do maja 1921 r. nie podawano żadnych informacji o redaktorach i autorach tekstów, nieliczne sygnatury pod artykułami to: Żołnierz-komunista, Uświadomiony, Piotr Ruń (m. postoju komp. k. m.), Orzech. Numer z lipca 1921 r. zawierał stopkę o treści „Redaktor: Kolegjum Redakcyjne”. Pod artykułami podpisali się B. Szacki-Skarbek, Jerzy Witan, St. Wincens.

 

Kontynuację pisma „Na Barykady” stanowi „Komunista”, którego pierwszy numer ukazał się w Charkowie 16 sierpnia 1921 r.

 

Opracowała: Dorota A. Kowalska